Wat is nou duurzamer, een echte of een plastic kerstboom? Het is een vraag die vaak gesteld wordt maar waar niet een eenduidig antwoord voor is. Het is helaas ook geen makkelijke vraag om te beantwoorden. Dit komt deels omdat er veel factoren zijn die je kan meenemen om tot een conclusie te komen. Wij hebben er ons eigen onderzoekje op los gelaten om hier een goed antwoord op te geven.
Er zijn een aantal aannames die we hebben moeten maken om dit antwoord te geven. Ten eerste kijken we hierbij alleen naar het verschil tussen een echte (houten) en een neppe (plastic) kerstboom. Hierbij laten we het adopteren van een boom achterwegen, omdat dit nog niet op grote schaal gebeurt. Dit zou eventueel wel een mooi duurzamer alternatief zijn als je de mogelijkheid hebt om hiervoor te kiezen. Bovendien kijken we hier alleen naar de CO2-uitstoot van een kerstboom.
De plastic kerstboom is het makkelijkste om te berekenen. Een plastic PVC kerstboom van 180 cm weegt ongeveer 8 kg en heeft een footprint van ongeveer 20 kg CO2 voor gewoon plastic en 8 kg voor gerecycled plastic.[1] Hoe lang je een plastic kerstboom gebruikt is vooral bepalend voor de voetafdruk per jaar. Natuurlijk ontstaat de uitstoot bij het productieproces, maar om vergelijkingen te maken wordt die CO2-emissie verdeeld over de gebruiksjaren. Gebruik je een boom van gerecycled plastic meer dan 8 jaar, dan heb je per jaar minder dan 1 kg CO2-emissies. Gooi je een plastic boom na een jaar weg of gaat hij kapot? Dan was de volledige de CO2-voetafdruk voor dat ene jaar de volle 20 kg CO2.
Hoe kunnen we de CO2-impact van een echte boom berekenen? Aan de ene kant haalt een boom CO2 juist uit de lucht, terwijl aan de andere kant er CO2 wordt uitgestoten bij het verzorgen en de verbranding ervan. Een volwassen hardhoutige boom haalt 14[2] tot 22[3] kg per jaar aan CO2 uit de lucht. Omdat een kerstboom een relatief jonge boom is, haalt deze een stuk minder CO2 per jaar uit de lucht dan een volwassen boom. Omdat het een paar jaar duurt om te groeien, haalt de kerstboom ongeveer 18 kg CO2 uit de lucht.[4]
De impact die de houten boom verder heeft kunnen we uit meerdere factoren halen. Zo moet er gekeken worden naar onder andere het soort mest/voeding, de bodem, de verpakking, het transport en de elektriciteit. Uit een eerder verrichte studie naar 4 verschillende bomen is gebleken dat de impact hiervan ongeveer 4 kg CO2 is.[5]
Of een natuurlijke kerstboom duurzaam is, hangt eigenlijk volledig af van wat je ermee doet als kerst voorbij is.
- De boom wordt verbrand bij bijvoorbeeld een kerstboomverbranding. Hierbij komt de in de boom opgeslagen CO2 direct in de lucht vrij, waardoor het proces van groei en verbranding netto CO2-neutraal is (waarbij we niet naar de vrijgekomen fijnstof kijken). Hierbij is dus de 4 kg CO2 die vrijkomt bij het cultiveren van de boom de belangrijkste impact die gemaakt wordt.
- De boom wordt verbrandt in een centrale waar stroom wordt opgewekt. Als er bij de verbranding stroom wordt opgewekt, wordt door het verbranden van de kerstboom voorkomen dat er (een klein beetje) fossiele brandstoffen wordt verbrand. Voor een gemiddelde kerstboom komt dit neer op ongeveer 8 kg aan voorkomen CO2-uitstoot, wat betekent dat je op deze manier 4 kg CO2 aan de lucht onttrekt met jouw kerstboom.[6]
Conclusie: goed nieuws voor iedereen die uit schuldgevoel overweegt om een plastic kerstboom te nemen. Een echte kerstboom is het duurzaamst, mits je deze laat inzamelen voor afvalverbranding. Bovendien is de impact van beide opties klein vergeleken met andere bronnen van CO2-uitstoot, dus we kunnen met een gerust hart de kerstboom gaan optuigen!
Bronnen:
[1] http://idematapp.com
[2] http://www.tenmilliontrees.org/trees
[3] Russo et al (2014) Assessing urban tree carbon storage and sequestration in Bolzano, Italy.
[4] Als je ervan uit gaat dat de boom op een veld is opgegroeid en hier gemiddeld 3 jaar heeft gestaan en daarna nog met 1 jaar gebruik een totale leeftijd van 4 jaar heeft. Russo et al (2014)
[5] Lazzerini et al. 2016
[6] Een belangrijk detail hierbij is dat er hierbij van wordt uitgegaan dat er een nieuwe kerstboom wordt gepland. Zo niet, dan moet de impact van het niet verder groeien van de boom ook worden meegenomen in de berekening en is de uitkomst minder positief.
