Afval is hot: of we het nu hebben over afvalvrij, zero-waste, circulair of afval = grondstof. We zijn ons er steeds meer van bewust dat we te veel waardevolle grondstoffen weggooien en vernietigen.
Het gemiddelde kantoor in Nederland heeft nog steeds 55% aan restafval. In Nederland wordt dit veelal ingezet om energie mee op te wekken middels verbranding. De overige 45% wordt gescheiden ingezameld en volgens Europese richtlijnen verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Vaak gaat het om downcycling: het materiaal wordt laagwaardiger ingezet dan de oorspronkelijke functie. Waar we natuurlijk naartoe willen is upcycling: het toevoegen van waarde en het telkens vinden van een hoogwaardigere toepassing.
Afbeelding: Producten van I-DID, Kaffee Form & Vepa
Gelukkig staat de afvalmarkt niet stil. In de afgelopen jaren zijn tal van start-ups en bedrijven opgestaan die waarde zien in het afval van de ander. Denk bijvoorbeeld aan de koffiebekers van Kaffee Form gemaakt van koffieprut, de tassen van I-DID van textielafval en de stoelen van Vepa & Plastic Whale gemaakt van weggegooid plastic. Of kijk eens naar het bijzondere eco-systeem dat is ontstaan bij Blue City in Rotterdam, waar [je raad het al] afval van de één de grondstof is voor de ander.
Door de groeiende vraag van organisaties naar circulaire oplossingen vinden we naast deze start-ups en de “traditionelere” afvalverwerker nu ook de afvalregisseur en grondstoffenmakelaar in afval-land. Beiden streven op een andere manier naar het verminderen van de restafvalstroom en het verwaarden van de overige grondstofstromen. De gesprekken die ik de afgelopen weken met marktpartijen heb gevoerd hebben we positief verrast over de circulaire ontwikkelingen en commitment vanuit de markt om een circulaire economie te realiseren.
Prachtig om te zien hoe onze blik op afval is veranderd. Als we het echter hebben over een circulaire economie, waarin producten en materialen zoveel mogelijk blijven rondcirkelen is afvalverwerking en recycling eigenlijk pas de laatste schakel. Kijk bijvoorbeeld naar de ladder van Lansink of de circulaire R-en strategieën (van refuse t/m recover), hierin staat recycling onderaan in de hiërarchie. Het verminderen van restafval begint in essentie bij de inkoop van producten en diensten. Daar kunnen we ons gebruik van grondstoffen voorkomen, heroverwegen of reduceren. Denk hierbij aan het niet aanschaffen van een product (bijvoorbeeld het afschaffen van wegwerpplastic) of kiezen voor duurzame, circulaire producten die efficiënt worden geproduceerd.
Ook in de gebruiksfase kunnen we een hoop stappen nemen om waarde te behouden en afval te voorkomen. Als gebruiker heb je een grote invloed op de levensduur van een product door deze te onderhouden, hergebruiken en repareren. Zo kunnen we het einde van de gebruiksfase zo lang mogelijk uitstellen.
In die laatste fase (van einde gebruik) komen we steeds dichter bij recycling (en compostering), maar dat zou eigenlijk pas moeten worden ingezet als we echt geen andere mogelijkheid meer zien om productonderdelen of materialen te hergebruiken.
Ondanks al deze mogelijkheden is het op dit moment onvermijdelijk dat we afval creëren en is de weg naar een volledig circulaire economie nog lang. Daarom kunnen we er dus het beste voor zorgen dat we pure reststromen zoveel mogelijk verwerken tot te gekke nieuwe producten. Hierin is het juist scheiden van het afval nog wel een uitdaging, dit blijkt voor veel kantoorgebruikers knap lastig. Als organisatie kun je hierin ondersteunen met de juiste faciliteiten, communicatie en storytelling. Ben je benieuwd naar jouw kennisniveau omtrent afvalscheiding? Doe dan de Afvalquiz van Milieu Centraal.
We hoeven afval dus niet langer te zien als vies, stinkend en het zoveel mogelijk te verbergen: het is waardevol en juist door afval zichtbaar te maken kom je erachter wat je allemaal weggooit. Met dit inzicht kun je vervolgens gerichte verbeter acties invoeren om toe te werken naar afvalvrij, zero-waste of circulair grondstoffengebruik. Het is maar net welke term aansluit bij jouw organisatie. Er vallen nog zoveel grondstoffen te redden, wie doen er mee?
Geschreven door: Sophie de Vocht, Circulaire Economie Versneller bij PHI Factory
