- UWV
Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) is één van de grootste overheidsorganisaties van Nederland. Met meer dan 20.000 werknemers is het verantwoordelijk voor het inkomen van ruim 1.2 miljoen Nederlanders. Naast haar grote sociale impact is UWV sterk bezig om vorm te geven aan andere duurzaamheidsthema’s. Met een inkoopvolume van rond de €900 miljoen ligt hier een grote potentie voor duurzame impact. De eerste stappen zijn gezet, maar de ambitie rijkt verder dan dat.
- Opdracht:
De inkoopafdeling van UWV heeft een sterke ambitie om de meest duurzame inkoopafdeling van Nederland worden. Maar, hoe kom je daar? Welke mensen, middelen en processen zijn nodig om de inkoopafdeling vooruitstrevend te maken en toonaangevend te worden op het gebied van duurzaam inkopen? Hiervoor hadden ze hulp gevraagd aan PHI Factory.
- De PHI aanpak:
In het jaarplan voor 2024 zijn 3 FTE beloofd om fulltime te werken aan Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen. Een gigantisch potentieel! Maar hoe positioneer je deze rollen het beste en welke verantwoordelijkheden geef je ze mee? Om deze vragen te beantwoorden, hebben we verschillende stappen ondernomen. We voerden uitgebreid deskresearch uit naar relevante beleidsstukken, zoals het MVO-beleid en inkoopdocumenten. Daarnaast hielden we interviews met medewerkers van de inkoopafdeling en bestuurszaken om deze inzichten te verrijken.
Deze informatie fungeerde als input voor twee workshops. De eerste stond in het teken van ‘future scoping’. Met de “klagen en dromen” - werkvorm en een X-curve oefening werd een toekomstbeeld geschetst: hoe ziet het eruit als alle ambities worden behaald? Wanneer zijn we echt tevreden? In de tweede workshop werkten we dit verder uit en dachten we concreet na over hoe dit toekomstbeeld kan worden bereikt. Welke functies spelen een rol in de transitie, hoe verhouden zij zich tot elkaar, en wie draagt welke verantwoordelijkheden met zich mee?
- Het resultaat:
Uit de interviews en workshops kwam heel veel informatie naar voren. Deze hebben we samengevoegd, geanalyseerd en verwerkt in een beknopt adviesrapport. Dit rapport bevat concrete adviezen en richtlijnen om het toekomstbeeld te realiseren. Daarnaast hebben we een visueel uitgewerkte roadmap opgesteld met praktische stappen. Ten slotte hebben we een gedetailleerd advies gegeven over de positionering van de nieuwe MVOI-medewerkers, inclusief een nieuw organogram en uitgewerkte functieprofielen.
Na oplevering van het document mochten we de uitkomsten presenteren bij het MT van de inkoopafdeling, waar te plekke de commitment is uitgesproken om alle adviezen over te nemen en direct te starten met de werving. En met succes, want inmiddels is de nieuwe teammanager van start en aan de slag gegaan met de toepassing van het rapport. Duurzame impact naar de praktijk!
_thumbnail.jpg)
- Probiblio Bibliotheek
Een plek waar je eeuwig kan leren. De bibliotheek heeft een unieke (circulaire) positie in de samenleving en is een uitgelezen plek om maatschappelijk vraagstukken als duurzaamheid onder de aandacht te brengen. Die potentiële rol voor bibliotheken is tweeledig. Enerzijds heeft de bibliotheek, zoals elke organisatie, een eigen footprint. Met haar huisvesting en bedrijfsvoering heeft de bibliotheek een (negatieve) impact op het milieu. Hier valt dus winst te behalen. De tweede potentiële rol voor de bibliotheek betreft haar kernactiviteiten: de dienstverlening richting bezoekers van de bibliotheek. Juist door haar unieke positie als openbaar toegankelijke instelling met een wijdverspreid netwerk ligt er voor de bibliotheek een kans om het klimaatvraagstuk, via hun programmering onder de aandacht te brengen van haar doelgroepen zoals burgers, kinderen, lokale organisaties en gemeenten. Hierdoor kan de bibliotheek een versnelling teweegbrengen met haar voorbeeldfunctie, op het gebied van kennisontwikkeling en door mensen en oplossingen samen te brengen.
- Opdracht:
In samenwerking met Probiblio zijn we een programma gestart om alle bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland helpen te verduurzamen. Op verschillende manieren hebben we vanuit PHI Factory deze bibliotheken weten te inspireren om (vervolg) stappen te zetten in verduurzaming.
- De PHI aanpak:
Dat hebben we gedaan door het aanbieden van 'Ambitie naar Praktijk' trajecten en het organiseren van inspiratiesessies. Met negen deelnemende bibliotheken binnen het van 'Ambitie naar Praktijk' traject is een gezamenlijke ambitiesessie georganiseerd om per bibliotheek tot een ambitiedocument te komen, hierna zijn we bij deze negen bibliotheken langs gegaan voor een kansensessie waaruit een concrete roadmap het resultaat is, met heel veel concrete acties. Hieruit is uiteindelijk een kansenbibliotheek gekomen met wel meer dan 70 kansen gekoppeld aan de Sustainable Development Goals. Op deze manier kunnen ook andere bibliotheken hier weer van leren.
Parallel aan dit van 'Ambitie naar Praktijk' traject hebben we de bibliotheken voorzien van een hoop inspiratie. We organiseerde 3 inspiratiesessies over relevante duurzame onderwerpen. Zo hebben we tijdens de eerste sessie stilgestaan bij wat duurzaamheid nou eigenlijk inhoudt en hoe je als bibliotheek energie kunt besparen. En waar ligt de verantwoordelijkheid van de bieb als het gaat om verplichte maatregelen?
Tijdens de tweede sessie was een duurzaam bibliotheekgebouw het onderwerp. In deze sessie lag de focus op het creëren van een duurzaam bilbiotheekgebouw, waar INNAX meer over heeft verteld. Maar ook de rol van de facilitaire afdeling in het onderhouden hiervan kwam aan bod. Tijdens deze sessie hebben De Groene Grachten hun groene menukaart voor de bibliotheken sector gelanceerd. Een interactieve tool vol met tips, tricks en informatie.
De laatste sessie ging over duurzaam inkopen, hoe duurzaam inkopen kan bijdragen aan het behalen van de duurzame ambitie van jouw bibliotheek en waar te beginnen? De eerste stap begint namelijk simpelweg door het stellen van de juiste vraag en het aangaan van het gesprek intern en met leveranciers.
- Het resultaat:
Alle gedeelde inspiratie, duurzaamheidskansen en tools heeft Probiblio verzameld in deze duurzaamheidstoolbox om de kennis te blijven delen en van elkaar te leren. Met als doel dat niet alleen het lenen van boeken maar ook de bibliotheken zo duurzaam mogelijk kunnen worden en deze trend wordt voortgezet.
- ING
ING heeft Creneau International de opdracht gegeven om het meest duurzame bankkantoor ooit te ontwerpen: ING House Rotterdam. Het doel is om volledig circulair te denken en ontwerpen, waarbij duurzaamheid in elk aspect centraal staat.
- Opdracht:
PHI Factory is gevraagd om materialen op circulariteit en CO2 impact door te rekenen en te adviseren hoe deze te verbeteren. Dit resulteert in een BCI score en de grootte van de CO2 impact. De BCI (Building Circularity Index) score van een gebouw geeft de mate van circulariteit van het gebouw aan.
- De PHI aanpak:
PHI Factory heeft, in samenwerking met Alba Concepts, de CO2-uitstoot en de Building Circularity Index (BCI) berekend van de verbouwing van het kantoor aan de Coolsingel in Rotterdam. Daarnaast is er een op maat gemaakt rekenmodel ontwikkeld waarmee (vastgoed)projecten snel en eenvoudig kunnen worden beoordeeld op CO2-uitstoot en circulariteit (BCI). Ook kunnen er afwegingen worden gemaakt tussen alternatieve materialen.
- Het resultaat:
PHI Factory en Alba Concepts hebben 108 alternatieven onderzocht om de CO2-uitstoot te verlagen en de circulariteit van het kantoor te verbeteren. Dankzij deze duurzame oplossingen behaalt de inrichting van het gebouw een BCI-score van 69%, en wordt de CO2-uitstoot met 64% gereduceerd.
Een van de innovatieve oplossingen is de hergebruikte houten vloer, afkomstig van een failliete sportwinkel. Deze vloer is geschuurd en zwevend geplaatst, zodat hij in de toekomst opnieuw kan worden ingezet. Daarnaast zijn oude systeemplafonds hergebruikt, zoals isolatiemateriaal in de tussenwanden van het toilet. Verder zijn hout, tapijten, gordijnen en meubels van gesloten ING Servicepunten in de inrichting verwerkt.
Concrete, duurzame maatregelen zoals hierboven genoemd zijn toegepast bij ING House Rotterdam naar aanleiding van het door PHI Factory en Alba Concepts ontwikkelde rekenmodel. Daarnaast biedt het rekenmodel ING de mogelijkheid om bij toekomstige (ver)bouwprojecten al in een vroeg stadium de CO2-uitstoot en BCI-score te evalueren en te optimaliseren.
- Probiblio
Probiblio is een fullservice-organisatie voor de bibliotheeksector. Met kennis en expertise ondersteunen en helpen ze bibliotheken in de regio's Noord- en Zuid-Holland in alle vormen en maten. Op het gebied van verduurzaming heeft Probiblio een voorbeeldfunctie in de bibliotheekbranche en willen ze bijdragen aan een toekomstbestendige maatschappij. Een maatschappij die eerlijker en duurzamer is voor mens en milieu.
- Opdracht:
In het kader van "Practice what you preach" start Probiblio met het verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering. Ze hebben aan PHI Factory gevraagd dit proces te begeleiden. Ook hebben we de CO2 impact van Probiblio in kaart gebracht om te bepalen waar de meeste CO2 reductie te behalen is.
- De PHI aanpak:
In een van Ambitie naar Praktijk traject, volgens The Natural Step, zijn we gestart met een analyse van de huidige situatie. Hoe kijken ze intern tegen duurzaamheid aan, wat wordt verstaan onder duurzaamheid, waar ligt je invloed en welke initiatieven lopen er al. Op basis van die analyse is samen met verschillende Probiblio medewerkers een passende duurzaamheidsambitie geformuleerd. Deze ambitie is vervolgens in een kansensessie vertaald naar doelstellingen en acties om de ambities naar de praktijk te brengen.
- Het resultaat:
In samenwerking met verschillende medewerkers van Probiblio is een actieplan en roadmap tot stand gekomen. Hierin zijn de ambitie, de duurzaamheidsthema's, de mogelijke acties en bijbehorende potentiële CO2-reductie per bedrijfsonderdeel opgenomen.
De komende tijd gaat het Green Team aan de slag met het uitvoeren van de acties. En ervoor zorgen dat alle medewerkers van Probiblio duurzamer kunnen gaan handelen, binnen en vanuit ieders eigen functie. Zodat de toekomst er net zo groen uit gaat zien als op de roadmap te zien is.
- Ministerie van Buitenlandse Zaken
Team Mission Sustainable, het duurzaamheidsteam van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) werkt aan het verduurzamen van BZ. Ze zetten duurzaam beleid om in duurzame actie in de eigen bedrijfsvoering. Kort samengevat: Walk our talk. Er wordt gewerkt aan 3 doelstellingen:
- Klimaat: we willen dat onze bedrijfsvoering en inkoop in 2030 klimaatneutraal zijn.
- Circulaire economie: we ontwikkelen een strategie voor onze bedrijfsvoering, gebaseerd op de ervaringen uit de circulaire proefprojecten.
- Sociale ketenverantwoordelijkheid: we minimaliseren de risico's op schending van mensenrechten en internationale arbeidsvoorwaarden bij onze bedrijfsvoering en inkoop.
- Opdracht:
Het duurzaamheidsteam van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, team Mission Sustainable, was op zoek naar een projectleider voor het verduurzamen van het postennet en het community management. Ze beschreven de rol als: Jij bent dé schakel in het verduurzamen van onze bedrijfsvoering op de posten. Als contactpersoon voor onze posten help je green teams, operationeel managers en collega's wereldwijd om duurzame stappen te zetten. Je deelt kennis en tools, en initieert projecten om onze missie verder te brengen. Je brengt ons netwerk samen en brengt inspiratie en kennis in bijeenkomsten en werkgroepen.
- De PHI aanpak:
PHI Factory zette 2 collega’s in bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken: een projectleider en een projectondersteuner. Na een analyse van de huidige situatie en gesprekken met veel posten zijn we aan de slag gegaan. Een greep van de projecten en werkzaamheden waar we mee aan de slag zijn gegaan:
- Walk our talk Awards – jaarlijkse prijzenuitreiking voor mooiste duurzame voorbeelden in onze organisatie. Taken: vormgeven concept, bestuurlijke afstemming, uitvoering, promotie, organisatie sessie.
- Walk our talk Support – interne (subsidie)regeling voor posten. Taken: promotie, vragen beantwoorden, projectmanagement.
- Accountmanagement voor posten Taken: het geven van 1-op-1 advies en ondersteuning bij uitvoeren duurzaamheidsplannen.
- Opschalen van kennis en best practices Taken: organiseren van sessies, zoeken naar nieuwe manieren van kennisuitwisseling, schrijven en delen van artikelen over best practices.
- Organiseren trainingen en presentaties voor diverse doelgroep op de posten.
- Ondersteuning bedrijfsvoering: Taken: het onderhouden en updaten van de website, artikelen plaatsen op de community en de website, ondersteunen van het organiseren van interne structuurverbeteringen.
- Het resultaat:
Posten wereldwijd zijn geënthousiasmeerd en in staat gesteld om aan de slag te gaan met het verduurzamen van de bedrijfsvoering. De bewustwording op posten is vergroot en er ligt een stevige basis waarop verder kan worden gebouwd.
- Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)
BZ en IND conformeren zich aan de nationale doelstelling van een circulair Nederland in 2050. Om dit te realiseren moet de hele organisatie meegenomen worden in de circulaire transitie.
- Opdracht:
In het kader van de Week van de Circulaire Economie 2024, was er vanuit BZ en IND de wens om voor medewerkers een inspirerende activiteit te organiseren. Deze opdracht is uitgevoerd in samenwerking met Circular Leadership.
Klimaatverandering en verlies van biodiversiteit vormen een enorme bedreiging voor de bewoonbaarheid van onze planeet. Wetenschappers zijn het erover eens dat we onmiddellijk in actie moeten komen en dat de broodnodige systeemverandering alleen kan plaatsvinden door het ontwikkelen van bewustzijn, een sterk gevoel van urgentie en een uitnodigend handelingsperspectief. Hier is een VR-experience een uitstekende tool voor.
- De PHI aanpak:
De VR-experience is een product van Circular Leadership. Earth from Space is een VR-workshop die zorgt voor een dieper inzicht in de toestand van onze biosfeer, atmosfeer en oceanen. Het is de eerste VR-workshop ter wereld die gebaseerd is op het zogenaamde Overview Effect. De workshop biedt een unieke ervaring die mensen aanmoedigt om onze planeet vanuit een nieuw perspectief te verkennen en te ontdekken. Earth from Space creëert een krachtige cognitieve verschuiving in bewustzijn, het verandert de manier waarop we denken over onze omgeving. Deze ervaring verdiept de verbinding die we hebben met onze prachtige planeet.
- Het resultaat:
De VR-experience was een groot succes. Iedere ronde bood ruimte voor 50 mensen die de een VR bril konden opzetten en daarmee konden genieten van de ervaring. Vervolgens werd er nog een klein kwartier met elkaar nagepraat. De opstelling in de gang zorgde voor veel geïnteresseerde voorbijgangers waardoor ook mensen werden aangetrokken die zich normaal niet zouden aansluiten bij een activiteit rond duurzaamheid.
Enkele reacties van deelnemers:
“We nemen de aarde ‘for granted’, en veel dingen die normaal zijn, zoals zuurstof, de atmosfeer, het geeft een gevoel dat we er oneindig over kunnen beschikken, maar ook de realisatie dat dat het enige is dat we hebben. Ik wil een bijdrage leveren om dat te behouden.”
“Je realiseert je vooral dat er maar één aardbol is en dat je je nog meer afvraagt wat je zelf kunt doen om het leven op aarde en onze planeet te beschermen.”
- Sempergreen
Sempergreen biedt groene oplossingen voor o.a. kantoren en bedrijventerreinen. Ze transformeren grijze gebouwen in groene oases door het plaatsen van groene daken, groene gevels en bodembedekkers. Dit doen ze niet alleen in Nederland, maar wereldwijd, met als doel de wereld stap voor stap groener te maken. Hun missie luidt dan ook: ‘Replanting the planet’. De producten van Sempergreen dragen positief bij aan de biodiversiteit, schone lucht, energiebesparing, geluidsreductie, vermindering van pollutie, het tegengaan van het stedelijk hitte-eilandeffect, het verkleinen van de kans op overstromingen en het bestrijden van klimaatverandering.
- Opdracht:
Sempergreen streeft naar groei als bedrijf, terwijl ze tegelijkertijd hun ecologische voetafdruk willen minimaliseren. Hoewel de producten groen zijn, willen ze duurzaamheid ook in de bedrijfsvoering verankeren door gericht te werken aan hun duurzaamheidsinspanningen. In het strategisch koersplan 2023 hebben ze duurzaamheid dan ook als een van de strategische pijlers gekozen, met als doel dit nog meer in alle aspecten van het bedrijf te integreren.
- De PHI aanpak:
Om richting te geven aan dit proces, zijn we samen met Sempergreen aan de slag gegaan om een passende ambitie te formuleren en een definitiekader en strategie te bepalen. We zijn begonnen met een interne analyse om in kaart te brengen hoe de organisatie momenteel tegen duurzaamheid aankijkt en welke sectorinitiatieven en -ontwikkelingen er zijn. Dit leidde tot een kennissessie waarin we een concrete ambitie, strategie en aanpak voor Sempergreen formuleerden. Daarnaast hebben we inspiratie gegeven over hoe dit er in de praktijk uit kan zien, met mooie voorbeelden uit ons SDG-ecosysteem.
- Het resultaat:
Na de kennissessie hebben we de input verwerkt in een ambitiedocument en een stip op de horizon gezet: “In 2030 is duurzaamheid verankerd in zowel ons primaire proces als in onze bedrijfsvoering. We dragen actief bij aan het verduurzamen van steden, het minimaliseren van onze eigen CO2-uitstoot, het stimuleren van de circulaire economie en het beschermen en cultiveren van biodiversiteit.”
Als raamwerk hebben we de 17 Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties gekozen. Sempergreen gaat met hun interdisciplinaire greenteam verder aan de slag om concrete doelstellingen op te stellen om actiegericht aan de slag te gaan met hun ambitie.
- Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam is al volop aan de slag met duurzaamheid en heeft ambitieuze doelstellingen gesteld. Zo streven ze naar een klimaat-neutrale en circulaire stad in 2050. Circulaire bedrijfsvoering en circulair inkopen zijn hier uiteraard een onderdeel van.
- Opdracht:
Een van de belangrijkste manieren om deze ambities te realiseren is door middel van aanbestedingen. De Gemeente geeft jaarlijks ruim 2.8 miljard euro uit, een gigantisch potentieel voor positieve impact dus. Een van die impactgebieden is het meubilair, de gemeente heeft 18.000 medewerkers, en ongeveer 800 panden in bezit… bedenk maar hoeveel bureau’s, stoelen en ander kantoormeubilair daarvoor nodig is. Om ook binnen dit inkoopgebied impact te maken heeft Gemeente Amsterdam de volgende visie voor meubilair opgesteld:
“Met ons meubilair dragen wij maximaal bij aan de werkomgeving van duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente Amsterdam, zodat:
- Wij optimaal aansluiten op het werk en de opgave van onze collega’s.
- Wij in 2030 voor meubilair en 100% circulaire bedrijfsvoering hebben en 100% circulair inkopen.
Om dit in goede banen te leiden, heeft PHI Factory de projectleider van de aanbesteding ondersteunt bij het opstellen van een memo voor het besluitvormingsorgaan van Gemeente Amsterdam. In deze memo staan verschillende afwegingen, belemmeringen en voordelen omtrent het circulair inkopen van meubilair.
- De PHI aanpak:
Ten eerste is er bij de Gemeente Amsterdam input opgehaald over wat er op dit moment al gedaan wordt m.b.t. circulaire inkoop van meubilair. Vervolgens heeft een interactieve workshop meer inzicht gegeven in de gemeente haar ambitie en de huidige situatie binnen de markt. Daarna zijn er verschillende scenario’s gecreëerd om tot de gestelde ambitie te komen. Al deze informatie is geanalyseerd en gestructureerd verwerkt in een memo.
Daarnaast is ook gekeken naar complicerende aspecten, bijvoorbeeld de logistieke operatie. De gemeente is groot, wijdverspreid en er zijn heel veel kantoren. Waar begin je? En welke partijen zijn überhaupt in staat om zo’n grote organisatie van meubilair te voorzien.
- Het resultaat:
Deze memo vormt een duidelijke leidraad voor de Gemeente Amsterdam om verdere stappen te zetten richting het circulair inkopen van hun meubilair. Het document geeft op een gestructureerde manier inzicht in de uitgangspunten die nodig zijn voor het circulair inkopen van meubels en de impact die dit kan hebben op de organisatie. Dit document vormt de basis voor een aanbesteding waar duurzaamheid en circulariteit centraal staan.
- Gemeente Enschede
Gemeente Enschede is volop bezig met verduurzaming en heeft enkele ambitieuze doelen gesteld. Zo willen ze in 2050 van het gas af zijn, hebben ze een plan opgesteld voor water- en klimaatadaptatie en realiseren ze meer groen in de stad om de biodiversiteit te bevorderen.
- Opdracht:
Om nog meer impact te kunnen maken, was er vanuit de inkoopafdeling de behoefte ontstaan om haar kennis omtrent duurzaam inkopen uit te breiden. Ook was de Gemeente op zoek naar inspiratie, hoe pakken andere vergelijkbare organisaties dit aan? Het implementeren van aspecten die horen bij “Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen” (MVOI), zoals Circulariteit en Ketenverantwoordelijkheid is een goed begin in gemaakt, en nu is de Gemeente klaar voor de volgende stap. Er was een behoefte aan kennis, en ondersteuning in het vormen van draagvlak binnen de organisatie. Gemeente Enschede wilde inspiratie opdoen en concrete handvatten krijgen om MVOI te kunnen implementeren in hun aanbestedingen.
- De PHI aanpak:
De uitvoering van deze opdracht bestond uit twee MVOI-trainingen op locatie, verzorgd door de duurzame inkoopexperts van PHI. In de eerste training stond het stukje inspiratie centraal, waarbij ingegaan werd op trends en ontwikkelingen, en het belang van duurzaam inkopen. De deelnemers hebben met behulp van het ‘Vision Canvas’ een beeld gecreëerd van hoe de Gemeente Enschede er in 2050 uit zou moeten zien. Vervolgens werd er dieper ingegaan op 2 MVOI-thema’s: Circulariteit en Klimaat.
De tweede training werd afgetrapt met een inspiratiedeel waarin de andere 4 MVOI-thema’s werden besproken: Milieu en biodiversiteit, Social Return, Diversiteit en Inclusie, en Ketenverantwoordelijkheid. Daarna lag de focus geheel op het doornemen van de verschillende fases en stappen binnen het PHI duurzaam inkoopproces.
- Het resultaat:
Na de twee trainingen hadden de deelnemers de beschikking over concrete stappen, voorbeelden en handvatten die ze direct in hun werk kunnen toepassen. Door het bepalen van een strategie, het aanbrengen van focus, het selecteren van de juiste leveranciers en duurzaamheid in het contract strak te borgen kan de inkoopafdeling aan de slag om duurzaamheid alsmaar meer te integreren in hun aanbestedingen.
- ICT Rijk van Nijmegen & Werkbedrijf (MGR)
ICT Rijk van Nijmegen (IRvN) en het Werkbedrijf vormen twee onderdelen binnen de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling (MGR) van het Rijk van Nijmegen. IRvN treedt op als de belangrijkste regionale partner op het gebied van ICT, terwijl het Werkbedrijf zich richt op de uitvoering van de Participatiewet. Beide modules bevorderen intensievere samenwerking tussen de gemeenten, ketenpartners en andere overheidsinstanties. MGR erkent de kracht van de organisatie in de kennis, kunde en betrokkenheid van hun mensen. Deze elementen maken de organisatie slagvaardig, en het is dan ook een prioriteit om hierin te blijven investeren.
- Opdracht:
IRvN wil graag inspelen op de wensen en ontwikkelingen van de aangesloten gemeenten, evenals op maatschappelijke trends. Een prominent thema dat hierbij naar voren komt, is het verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering. Hoewel er binnen de organisatie al enkele duurzaamheidsinitiatieven bestonden, ontbrak een overkoepelende visie op dit vlak. Het streven was om eind 2023 aan de gemeenten binnen het Rijk van Nijmegen concrete duurzaamheidsambities en doelstellingen te presenteren. Daarnaast was het belangrijk om de huidige situatie in kaart te brengen op basis van een CO2-meting, om zo realistische maatregelen en doelstellingen te kunnen definiëren.
- De PHI aanpak:
We hebben gezamenlijk gewerkt aan het vaststellen van een passende duurzaamheidsambitie, waarbij we zowel de invloedsfeer van IRvN en het Werkbedrijf als de belangrijkste impactgebieden uit de CO2-organisatiescan in acht hebben genomen. Maar hoe zijn we daar gekomen?
Het traject begon met een grondige interne analyse, op basis van deskresearch en interviews met medewerkers uit diverse lagen van de organisatie. Ons doel was om een helder beeld te krijgen van de huidige visie op duurzaamheid binnen de organisatie en de gemeentes uit het Rijk van Nijmegen, evenals relevante sectorinitiatieven en -ontwikkelingen. Daarnaast hebben we data verzameld over de bedrijfsvoering van IRvN. Deze inzichten leidden tot een ambitiesessie waarin we, op basis van de bevindingen uit de interne analyse en de grootste impactgebieden uit de CO2-organisatiescan, een duidelijke duurzaamheidsambitie, strategie en aanpak voor de MGR formuleerden.
Gezien de uiteenlopende werkzaamheden van IRvN en Werkbedrijf is er een onderscheid gemaakt tussen invloed vanuit beide organisaties. Zo focust Werkbedrijf zich op de sociale SDG’s (1, 3, 8, 10) en krijgen de ecologische SDG’s (3, 12, 13) meer prioriteit binnen IRvN. Ze maken gebruik van elkaars expertise om als gemeenschappelijke regeling op alle vlakken het maximale duurzaamheidspotentieel te benutten. Zo bevorderen ze kruisbestuiving tussen beide organisaties en slagkracht in het realiseren van de gezamenlijke ambitie.
- Het resultaat:
Om onze duurzaamheidsambitie binnen de organisatie tot leven te wekken, organiseerden we een bijeenkomst voor medewerkers. Het doel was om de uitkomsten van de ambitiesessie te delen, inspiratie te bieden met innovatieve initiatieven en de eerste stappen te identificeren waar medewerkers zelf mee aan de slag kunnen. De bijeenkomst werd enthousiast ontvangen, met meer dan 50 deelnemende medewerkers die actief meedachten over hoe zij persoonlijk kunnen bijdragen aan het realiseren van de gestelde doelen. Enkele medewerkers hebben zich als ambassadeurs aangeboden om deze inspanningen verder vorm te geven. De volgende stap voor MGR is het ontwikkelen van een actieplan om deze ambities om te zetten in concrete acties.
- Trubendorffer
Trubendorffer is een gespecialiseerde GGZ-instelling die ambulante hulp biedt aan mensen van 18 jaar en ouder met een verslavingsprobleem in Nederland. Met behandellocaties in Amsterdam, Utrecht, Tilburg, Den Haag, Nijmegen, Den Bosch en Maastricht is Trubendorffer verspreid door het hele land.
Duurzaamheid is een belangrijk thema voor Trubendorffer, dat zich de komende jaren actief gaat inzetten om duurzaamheidsprincipes te integreren. Hiervoor is een eerste inzicht in de grootste impact categorieën van de organisatie essentieel. Dit is waar we als PHI Factory mee aan de slag zijn gegaan.
- Opdracht:
Om een helder beeld te krijgen van waar Trubendorffer momenteel staat en welke duurzaamheidsthema's prioriteit verdienen, is een CO2-meting van de organisatie nodig. Met meerdere locaties verspreid over het land, inclusief een hoofdkantoor en diverse behandellocaties, is besloten dit proces gefaseerd aan te pakken. We zijn begonnen met een gedetailleerde analyse van het hoofdkantoor en één van de behandellocaties. Vervolgens hebben we de overige behandellocaties gezamenlijk geanalyseerd als één geheel. Deze aanpak stelde ons in staat om nauwkeurig te identificeren waar de grootste kansen liggen voor het versterken van Trubendorffer’s duurzame inspanningen.
- De PHI aanpak:
Om de impact te meten, hebben we een CO2 Organisatie Scan uitgevoerd, een snelle en pragmatische analyse om de CO2-voetafdruk in kaart te brengen. Met deze scan hebben we de interne bedrijfsvoering van Trubendorffer onderzocht op verschillende categorieën, zoals energieverbruik, mobiliteit, meubilair en ICT. Voor deze categorieën hebben we de directe en indirecte CO2-voetafdruk voor het jaar 2022 in kaart gebracht, volgens scope 1, 2 en 3 van het Greenhouse Gas Protocol.
- Het resultaat:
Na het verzamelen van gegevens uit de genoemde categorieën, hebben we deze geanalyseerd en samengevat in een overzichtelijke factsheet. Deze factsheet toont de berekende CO2-voetafdruk en geeft specifiek advies voor elke impactcategorie om deze te verminderen. We streven ernaar om de gegevens tastbaar te maken door bijvoorbeeld te berekenen hoeveel bomen nodig zijn om de voetafdruk te neutraliseren, hoe vaak men met de uitstoot van Amsterdam naar Parijs kan vliegen, of hoeveel Nederlandse huishoudens qua verbruik overeenkomen met deze voetafdruk. Dergelijke vergelijkingen spreken vaak tot de verbeelding en stimuleren tot actie!
Als afsluiting hebben we de resultaten gepresenteerd en Trubendorffer voorzien van gerichte besparingsmaatregelen voor verschillende categorieën. Trubendorffer beschouwt dit als een solide basis voor toekomstige metingen en heeft aangegeven dat het initiatief het bewustzijn voor duurzaam handelen heeft vergroot. Een succesvol resultaat!
- Hoftijzer vastgoed
Hoftijzer is een vastgoedonderhoudsbedrijf gespecialiseerd in gevelwerkzaamheden zoals schilderwerk, kozijnen en voegen. Hoewel er in hun werkveld op het gebied van duurzaamheid al de nodige stappen zijn gezet, is het nu tijd voor de volgende fase. Door te focussen op zowel het primair (vastgoedonderhoud projecten) als secundair proces (interne bedrijfsvoering), ontwikkelt Hoftijzer verder als een toekomstbestendige organisatie die bouwt aan een volledig klimaatadaptieve en natuurinclusieve woonomgeving richting 2035.
- Opdracht:
Hoftijzer streeft naar een duidelijke visie, een heldere stip op de horizon. Niet alleen voor hun primaire werkzaamheden, maar ook voor de secundaire bedrijfsprocessen. Hierbij moet de directie, medewerkers op kantoor, maar ook iedereen op de werkplaats betrokken worden. Duurzaamheid moet gaan leven binnen de gehele organisatie. Het bedrijf wil een concrete duurzaamheidsambitie formuleren met doelstellingen die praktisch uitvoerbaar zijn, zodat iedereen direct aan de slag kan. Daarnaast is er een CO2 nulmeting gedaan een beeld krijgen van de huidige situatie op het gebied van CO2.
- De PHI aanpak:
Om een concrete ambitie en pragmatisch actieplan op te stellen, zijn een aantal stappen doorlopen. Eerst werd een interne analyse uitgevoerd door middel van documenten en interviews om de huidige situatie in kaart te brengen. Hiervoor was een CO2 organisatiescan uitgevoerd om de grootste CO2-bronnen te identificeren en datagedreven acties te kunnen formuleren. Vervolgens werd er tijdens een ambitiesessie met de directie de volgende ambitie geformuleerd:
“Hoftijzer is een toekomstbestendige organisatie die bouwt aan een volledig klimaatadaptieve en natuurinclusieve woonomgeving richting 2035.”
In de ambitiesessie kwamen ook de strategie en borging aan bod om deze ambitie naar de praktijk te brengen. Vervolgens organiseerde PHI Factory een interactieve kansensessie met medewerkers van alle onderdelen uit de organisatie: schilders, onderhoud, planning en de directie. Op deze manier kon iedereen vanuit zijn/haar perspectief input leveren. Als expert van je eigen werk weet iedereen het beste waar de verduurzamingskansen liggen! Dit resulteerde in een divers aanbod van ideeën om de ambitie te verwezenlijken, met een praktisch uitgewerkt actieplan als resultaat. Op deze manier worden de acties en ambitie gedragen door de volledige organisatie. Dit actieplan is vervolgens gevisualiseerd in een op maat gemaakte roadmap.
- Het resultaat:
PHI Factory heeft na de sessies een ambitiedocument, actieplan en roadmap opgeleverd. Volledig op maat gemaakt, naar de wensen van Hoftijzer en passend bij hun identiteit. Het actieplan en roadmap bieden duidelijke acties en mijlpalen voor het bereiken van hun duurzaamheidsdoelen richting 2035. De thema’s waar Hoftijzer zich op focust zijn:
- Sociaal
- CO2 reductie
- Energie
- Materiaal
- Natuurinclusief & Klimaatadaptief
- Circulariteit
- Afval
De acties die hieraan gekoppeld zijn, hebben betrekking op zowel het primaire proces binnen de projecten en bouwplaatsen, als de interne bedrijfsvoering op kantoor. We wensen Hoftijzer veel succes met het implementeren van de geformuleerde acties om hun ambitie te realiseren!
- Dordthuis
In 2026 opent in Dordrecht het Dordthuis, een unieke plek in de stad waar de gemeente Dordrecht, Bibliotheek AanZet, de Sociale Dienst Drechtsteden, Dordrecht Marketing & Partners en VVV onder één dak als partners gaan samenwerken. Het Dorthuis is een plek ván en vóór de inwoners en bezoekers van de stad en de regio Drechtsteden. Buiten dit sociale aspect, heeft Dordthuis mooie duurzame ambities. Zo is het gebouw duurzaam ontworpen. Naast de aandacht voor duurzaamheid tijdens het ontwerpen en de constructie, zal het Dordthuis ook in de realisatie- en gebruiksfase sterk focussen op duurzaamheid.
- Opdracht:
Op basis van de duurzaamheidsambities van de Gemeente Dordrecht is het nu taak om deze ambities te vertalen naar de inrichting en facilitaire services van het Dordthuis. Dit met als doel dat de gestelde ambities niet bij woorden blijven, maar dat het Dordthuis in de realisatie- en gebruiksfases ook daadwerkelijk duurzaam gaat opereren. Het verwezenlijken van deze doelstelling begint met het formuleren van een heldere ambitie en visie, waarmee op een pragmatische manier sturing wordt gegeven aan de duurzaamheidsdoelstellingen van Dordthuis.
- De PHI aanpak:
Om duurzaamheid in zowel de realisatie- als de gebruiksfase van Dordthuis te realiseren, hebben we verschillende stappen ondernomen. Ten eerste is een interne analyse uitgevoerd, waarin met behulp van deskresearch en interviews de huidige rol van duurzaamheid binnen de beleidsdocumenten van de Gemeente Dordrecht en de plannen voor het Dordthuis zijn omschreven. Vervolgens hebben we een ambitiesessie gehouden, waarin we samen de ambitie, thema’s en doelstellingen hebben bepaald voor een duurzaam Dordthuis. Hieruit is naar voren gekomen dat er vier thema’s zijn waar Dorthuis op wil focussen: circulariteit, klimaat, ketenverantwoordelijkheid, en inclusiviteit & SROI. Hierbij is flexibiliteit als randvoorwaarde gesteld. Door flexibiliteit in elk onderdeel mee te nemen, blijft Dordthuis meebewegen met de laatste ontwikkelingen en relevante innovaties. Ten slotte was het de taak om deze ambities om te zetten in specifieke acties waarmee Dordthuis aan de slag kan. Vervolgens zijn tijdens de concretiseersessie de doelstellingen geconcretiseerd en vertaald naar de aanbesteding Inrichting.
- Het resultaat:
De gestelde ambities, de strategie en specifieke doelstellingen zijn vertaald naar een ‘ambitiedocument’, een document ‘ambitie geconcretiseerd’ en een visual. Deze documenten bevatten verschillende kansen en acties voor het Dordthuis op de aangegeven vier thema’s. Hiermee heeft het Dordthuis concrete middelen om ervoor te zorgen dat het Dordthuis de unieke en fijne plek wordt waar naar gestreefd wordt: een plek om te zijn en te (ver)blijven, voor huidige en toekomstige generaties. Een plek waar verbinding centraal staat. Met elkaar, maar ook met de leefwereld om ons heen.
- Haaglanden Medisch Centrum
De Nederlandse zorgsector heeft een grote milieu impact: 7% van de uitstoot van broeikasgassen, 13% van het grondstoffengebruik en 4% van het afval in Nederland. Met het leveren van zorg draagt de sector bij aan de klimaatcrisis die paradoxaal genoeg de grootste bedreiging is voor de volksgezondheid. Daarmee is de transitie naar duurzamere zorg een van de grote uitdagingen voor de gezondheidszorg.
Haaglanden Medisch Centrum (HMC), een van de 27 topklinische ziekenhuizen van Nederland en lid van de STZ (Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen). De strategische koers 2020-2024 benadrukt duurzaamheid als kernwaarde, gericht op het bijdragen aan een duurzamere maatschappij in lijn met lokale en nationale doelstellingen. Initiatieven zoals de greenteams (bijvoorbeeld de groene OK) en duurzame huisvestingsplannen benadrukken HMC’s bestaande inzet voor duurzaamheid.
- Opdracht:
Met oog op de recente ontwikkelingen en de groeiende urgentie voor het verduurzamen van de zorg wil HMC de volgende stap zetten op het gebied van duurzaamheid met een concrete duurzaamheidsagenda voor de komende jaren. Deze duurzaamheidsagenda begint met een duidelijke ambitie en visie om van daaruit pragmatisch richting te geven aan duurzaamheid binnen de organisatie.
- De PHI aanpak:
Om de duurzaamheidsambitie en agenda te vormen, hebben we verschillende stappen ondernomen: we analyseerden de huidige rol van duurzaamheid binnen HMC en de impact van de zorgsector op het milieu op basis van documentatie en interviews, verdiepten ons in de Green Deal Duurzame Zorg 3.0, en onderzochten sectorinitiatieven en -ontwikkelingen. Dit leidde tot een ambitiesessie waarin we samen met het kernteam duurzaamheid een concrete ambitie, focusthema’s, strategie en aanpak voor HMC formuleerden. Na goedkeuring van het ambitiedocument door de Raad van Bestuur zijn we samen met het HMC kernteam gestart met het verder vormgeven van de duurzaamheidsagenda om zo te bepalen welke stappen komende jaren moeten worden gezet om de ambities te realiseren. In twee kansensessies met 40 deelnemers uit verschillende organisatieonderdelen identificeerden we kansen rond de thema's Klimaat, Circulariteit, Gezondheid en Samenwerking, aansluitend op de SDG's 3, 12, 13, en 17.
- Het resultaat:
De geformuleerde duurzaamheidsagenda omvat een gedetailleerde activiteitenplanning met jaarlijkse, thematische en afdelingsspecifieke activiteiten. Een heldere leidraad voor het toekomstige team Duurzaamheid van HMC die de activiteiten verder vorm zullen geven. Deze activiteiten zijn gericht op zowel het primaire proces — zoals bijvoorbeeld de overstap van wegwerpmaterialen naar herbruikbare opties en het aanpassen van protocollen om verspilling tegen te gaan — als ondersteunende processen, zoals duurzame huisvesting en het bevorderen van gezonde, duurzame voeding en afvalmanagement.
- VANG Buitenhuis
Van Afval naar Grondstof, zo heet het programma dat Rijkswaterstaat in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat uitvoert om de kantoor- winkel- en dienstensector (KWD) te helpen hun restafval te halveren. Dit meerjarenprogramma heeft als doel een stap te zetten naar een circulaire economie door minder grondstoffen te gebruiken en meer in te zetten op recycling.
VANG Buitenhuis heeft PHI Factory benaderd om te ondersteunen bij de uitvoering van dit programma op het onderdeel bedrijfsafval.
- Opdracht:
Om dit programma tot een zo groot mogelijk succes te leiden, heeft PHI Factory geholpen in het opzetten van een ware Facility Management-Koplopersgroep, ontstaan in 2022. Een selecte groep van zowel integrated FM partijen als single service partijen konden op deze manier intensief met elkaar samenwerken in hun toewerking naar Zero Waste. De FM-Koplopersgroep bestond uit de bedrijven Vermaat, Vitam, CSU, ISS, Facilicom, Vebego en HeyDay. Gezamenlijk hadden ze het doel om te experimenteren met afval(preventie), zowel individueel als in georganiseerde bijeenkomsten. Uiteindelijk werkten ze toe naar hun gezmanelijke BHAG (Big Hairy Audicous Goal):
‘De FM-koplopersgroep laat binnen 3 jaar zien dat ketensamenwerking leidt tot een optimale dienstverlening met innovatie oplossingen. Hierdoor zijn en blijven zij koploper in het reduceren van restafval tot 0% voor 2025 en voegen vanaf 2026 enkel nog waarde toe aan reststromen.’
- De PHI aanpak:
De PHI-aanpak in dit project bestond er vooral uit om verschillende partijen bij elkaar te brengen en daarmee de Koplopersgroep op te zetten. Om zoveel mogelijk uit deze samenwerking te halen, werd er gewerkt met echte klantcases uit de praktijk. Iedere deelnemer bracht een voorbeeld uit eigen ervaring mee. Op basis hiervan zijn er vier grote Macro Challenges geformuleerd:
- Afvalpreventie
- Gedrag
- Ketensamenwerking
- Meetbaarheid
- Het resultaat:
Bij de opgestelde Macro Challenges zijn vervolgens Micro Changes (acties) bedacht die in de praktijk uitgevoerd konden worden bij de klantcases. Voorbeelden van acties:
- Het inzetten van Orbisk om voedselverspilling te meten in de keuken.
- Het uitbannen van disposables.
- Pilot met herbruikbare vuilniszakken.
- Inkoopanalyse om plastic terug te dringen.
Uit de evaluatiesessie werd duidelijk dat deelnemers verschillende dingen uit de sessies gehaald hebben, zoals:
‘De koplopersgroep is een plek om andere spelers te horen en te benaderen. Het is een fijne manier om georganiseerd met concullega’s samen te zijn, concrete voorbeelden te delen en kennis op te doen.’ ‘Het resultaat is een vertrouwensgroep waar kennis wordt gedeeld, waar de effecten en de implementatie wordt gedeeld en waar voorbeelden worden gegeven van niet of anders inkopen.’
‘Het was heel fijn om met een groep bedrijven na te denken over deze moeilijke thematiek. De koplopersgroep heeft ons geholpen om het thema afval binnen en buiten de organisatie beter de aandacht te brengen. We hebben handvatten gekregen om onze klanten nóg beter te kunnen gidsen richting onze afvalvrije ambitie en we hebben een sterkere visie kunnen ontwikkelen met bijbehorend beleid.’
Ten slotte wordt er in 2024 een flinke stap vooruit gezet met de lancering van de FM Community - Circulaire Bedrijfsvoering 2024. Hierin worden de krachten van de FM-Koplopersgroep gebundeld met Buyer Group Facilitair waarbij de focus komt te liggen op het creëren van een circulaire visie en strategie voor Facility Management met als doel een inspirerend manifest dat de gehele FM-wereld aanzet tot duurzame vernieuwing.
- Koffiebekerpact
In Nederland worden er jaarlijks ongeveer 3-5 miljard koffiebekers weggegooid, vaak na eenmalig gebruik. De impact hiervan is dus enorm. Bovendien geldt er per 1 januari 2024 een verbod op de eenmalige beker waar er sprake is van “consumptie ter plaatse”. De herbruikbare beker op de werkvloer wordt dus de norm!
In de zoektocht naar de meest duurzame koffiebeker ontstond bij Philips en PHI Factory in 2021 het idee van het KoffiebekerPact. Wat startte met twee ondernemingen het is uitgegroeid tot een samenwerking tussen 67 partijen uit de koffie(beker)keten: van producent tot leverancier en van gebruiker tot verwerker. Deze partijen hebben zich gecommitteerd aan het realiseren van de duurzaamste koffiebeker.
- Opdracht:
“Wat is de meest duurzame herbruikbare beker?”
Dat is de vraag die centraal stond! Met verschillende soorten organisaties, waaronder Philips, Facility Management Nederland en PwC werd er – met dank aan het Versnellingshuis Nederland Circulair! – in mei 2022 een Moonshot traject opgezet waarin werd getracht deze grote vraag te beantwoorden. Door middel van een sector overschrijdende benadering en de betrokkenheid van meerdere partners en belanghebbenden, werden de koppen bij elkaar gestoken om te onderzoeken wat de meest duurzame herbruikbare beker is die op de werkvloeren in Nederland gebruikt zou moeten worden.
- De PHI aanpak:
Als mede-initiator van het KoffiebekerPact vervulde PHI Factory de rol als facilitator, projectmanager en LCA-onderzoeker in deze samenwerking. Het Moonshot traject bestond uit verschillende activiteiten:
- Een ketenanalyse om de belangrijkste spelers te identificeren die in dit Pact betrokken zouden moeten worden.
- Een ketenbeweging op gang brengen door een oproep te doen binnen verschillende netwerken en events.
- Een levenscyclusanalyse (LCA) onderzoek van verschillende soorten koffiebekers en materiaalsoorten (o.a. PP, RVS, Glas en Keramiek).
- Zeven pilots met drie soorten scenario’s: variërend van een koffiebeker in eigen bezit tot een in bruikleen, en eigen, decentrale of centrale afwasmogelijkheden van de koffiebeker.
- Een onderzoek naar de end-of-life verwerking van koffiebekers.
- Het resultaat:
Het onderzoek richtte zich op de productiefase, gebruikersfase en verwerkingsfase van de koffiebeker. De verschillende koffiebekers zijn op deze drie fases aan de hand van verschillende indicatoren beoordeeld. Op basis van alle informatie rolde uiteindelijk de PP zwaar koffiebeker als meest duurzame herbruikbare koffiebeker uit de bus!
De resultaten zijn aan de facilitaire markt gepresenteerd tijdens een Koffiebeker Kennisfestival in samenwerking met Facility Management Nederland. Met ruim 100 aanmeldingen, was dit een groot succes en vanwege de grote animo er is zelfs nog een digitale sessie geweest.
Hier houdt het echter niet bij op. In alle drie de fases is vervolgonderzoek nodig om ook in de toekomst te kunnen blijven bepalen wat de meest duurzame koffiebeker is. Welke kennis moet nog verdiept worden?
- Productiefase: PP onderzoeken voor productie & wegwerp vs. herbruikbaar.
- Gebruiksfase: onderzoek naar verhogen return rate.
- Verwerkingsfase: onderzoek naar verwerking herbruikbare bekers.
Ten slotte moet het belang van een duurzame koffiebeker benadrukt blijven worden. In politiek Den Haag gaan er namelijk veel moties om die ertoe trachten de uitzonderingen op het gebied van herbruikbare bekers en bakjes en daarmee regelgeving te verruimen. Hier is discussie over, omdat er zorgen zijn dan Nederland na eventuele verruiming niet meer aan de Europese verplichtingen kan voldoen. Door de demissionaire status van het Nederlandse kabinet is besloten de regelgeving nog niet aan te passen. Daarentegen is voor de huidige tussenfase afgesproken dat er nog niet gehandhaafd wordt. Investeren in het uitbannen van single-use-plastic en het introduceren van een duurzame herbruikbare alternatieven blijft en zal een prioriteit moeten blijven!
- Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant
De Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant (VRMWB) wil versnellen en zich verder ontwikkelen op het thema duurzaamheid. De veiligheidsregio heeft als overheidsorganisatie een maatschappelijke voorbeeldrol, zodat de aarde leefbaar en veilig blijft voor de huidige en toekomstige generaties. Ze ondervinden de directe gevolgen van klimaatverandering in het primaire proces (denk aan natuurbranden, hittestress, wateroverlast). Tegelijkertijd leveren ze een bijdrage aan een duurzamere samenleving in de vorm van preventie en voorlichting. Binnen de VRMWB zijn er al verschillende initiatieven die bijdragen aan een duurzame veiligheidsregio, echter miste een heldere stip op de horizon en focus.
- Opdracht:
De wens vanuit de VRMWB was het ontwikkelen van een visie en ambitie om van daaruit toe te werken naar een plan van aanpak met als stip op de horizon een duurzame veiligheidsregio. Om te bepalen waar de VRMWB nu staat wilden ze hun impact meetbaar maken middels een CO2 nulmeting en zich laten certificeren voor de CO2 prestatieladder.
- De PHI aanpak:
Om te komen tot een concrete ambitie zijn een aantal stappen doorlopen. Er is een analyse gedaan van de huidige rol die duurzaamheid speelt binnen de organisatie en hoe dit zich verhoudt tot de buitenwereld. Hieruit bleek o.a. dat er al veel initiatieven leven binnen de organisatie. Ook zijn er verschillende interviews uitgevoerd om te bepalen waar de kansen en uitdagingen liggen en wat er nodig is om een duurzaamheidsambitie naar de praktijk te brengen. Deze analyse vormde het startpunt voor de ambitiesessie waarin een concrete ambitie, strategie en aanpak voor de VRMWB is geformuleerd. Parralel hieraan is door de Duurzame adviseurs een CO2 nulmeting uitgevoerd met als doel het behalen van niveau 3 op de CO2prestatieladder.
- Het resultaat:
Bovenstaande stappen zijn samengekomen tot een ambitiedocument. Er is gekozen voor de Sustainable Development Goals (SDG) als kapstok. Waarbij de VRMWB zich zal focussen op de thema’s; Mens (SDG 3 & 4), Circulariteit (SDG 12), Klimaat (SDG 13) en Samenwerking (SDG 17).
Aan het einde van de ambtiesessie zijn de duurzaamheidsambassadeurs bezegeld met een SDG’s speldje, als startpunt voor het duurzaamheidsprogramma. Zij gaan op basis van de ambitie, de huidige situatieanalyse en de CO2 meting de concrete vertaling naar een plan van aanpak maken. We wensen de ambassadeurs veel succes en hebben er alle vertrouwen in dat de VRMWB deze ambities gaat realiseren.
- ODC-Noord
Overheidsdatacenter Noord (ODC-Noord) is één van de vier overheidsdatacentra van Nederland. ODC-Noord levert aan negen ministeries binnen de Nederlandse overheid datacenter- en clouddiensten. ODC-Noord heeft als overheidsorganisatie een maatschappelijke – en voorbeeldrol om te verduurzamen, zodat de aarde leefbaar blijft voor de huidige en toekomstige generaties. Als datacenter hebben ze een grote footprint en daarom zijn er veel kansen om te verduurzamen!
- Opdracht:
ODC-Noord wil aan de slag met duurzaamheid en wilt binnen de eigen invloedsfeer bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de Rijksoverheid. Er zijn meerdere duurzaamheidsinitiatieven bij ODC-Noord, maar een duidelijke en concrete stip op de horizon ontbreekt. Vanuit dit startpunt zijn we aan de slag gegaan.
- De PHI aanpak:
Om de duurzaamheidsambitie te vormen, hebben we verschillende stappen ondernomen: we analyseerden de rol van duurzaamheid binnen ODC-Noord, de impact van datacenters op het milieu, en onderzochten sectorinitiatieven en -ontwikkelingen. Dit leidde tot een ambitiesessie waarin we een concrete ambitie, strategie en aanpak voor ODC-Noord formuleerden. Ook voerden we een CO2-organisatiescan uit om de grootste impactgebieden van de bedrijfsvoering te identificeren en passende maatregelen te bepalen. Vervolgens hebben we met een groep medewerkers nagedacht over pragmatische acties die we kunnen inzetten om de geformuleerde ambitie te behalen. Wat kunnen we doen op de korte termijn? Wat heeft prioriteit? En wat is een belangrijke actie maar vergt meer tijd? Tijdens deze interactieve sessie identificeerden we kansen rond de thema's Klimaat, Circulair, Sociaal en Innovatie.
- Het resultaat:
Het actieplan voor ODC-Noord bundelt de ambitie, CO2-meting en kansen in concrete acties die streven naar de doelstellingen voor 2025 en 2030. Dit omvat bijvoorbeeld efficiënte software en hardware, energiebesparende maatregelen en circulaire inkoop. De visuele praatplaat verduidelijkt het actieplan en inspireert medewerkers tot duurzame acties. ODC-Noord en PHI Factory gaan samen verder om de uitstoot van de datacenters in kaart te brengen zodat er nog beter gestuurd kan worden op een klimaatneutrale bedrijfsvoering én dienstverlening in 2030.
- Ministerie van Justitie en Veiligheid
Door middel van quizzen en acties mensen op een positieve, boeiende en leuke manier meer kennis laten maken met duurzaamheid! Daar zorgt onze PHI Accelerator voor.
Vier weken lang zijn 677 enthousiastelingen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid fanatiek tegen elkaar aan de slag gegaan om de beste duurzaamheidskenner van het Ministerie te worden. Verdeeld in 72 teams uit diverse departementen van het Ministerie hebben ze 30 minuten per week kennis opgedaan over een duurzame samenleving en economie. Ook hebben ze met zijn allen in totaal 6.061 acties uitgevoerd waarbij ze de opgedane kennis direct in de praktijk hebben kunnen toepassen. Niet alleen in hun persoonlijke leven, maar ook juist op het werk! Buiten deze extra kennis, vielen er ook nog leuke duurzame prijzen te winnen, zoals een heerlijke plantaardige taart, vegetarische kookboeken en als hoofdprijs een rondleiding in een biologische chocoladefabriek.
- Opdracht:
Het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft PHI Factory gevraagd om de standaard circulaire economie accelerator in te zetten. Dit programma bestaat uit 4 challenges, waarin de deelnemers meer leerden over de circulaire economie en hoe ze deze principes zowel thuis als op hun werk kunnen toepassen. De challenges die zijn gespeeld zijn:
1. No time to waste Kennismaking met de circulaire economie door concepten zoals Earth Overshoot Day en de beschikbaarheid van grondstoffen.
2. Circular at home Individuele impact van voeding, spullen, mobiliteit en energie. Met veel voorbeelden van Babette Porcelijn en Milieu Centraal.
3. Circular at work Hoe kun jij in je eigen functie bijdragen aan circulariteit in de organisatie? Procesoplossingen, levensduurverlengingen en het creëren van waarde. Jij bent de expert van je eigen werk.
4. Be the change Hoe ga je je kennis nu in de praktijk brengen? Voorbeeld zijn: wat heb je nodig om te veranderen, nudging technieken, de First Follower en samenwerken.
- De PHI aanpak:
Nadat in oktober 2022 en mei 2023 de Ministeries van OCW, SZW en VWZ succesvol zijn afgetrapt met de Duurzame Spelen, was het in oktober 2023 tijd voor het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Maar liefst 10 verschillende departementen uit de organisaties speelden mee om hun kennis over duurzaamheid en circulariteit te verbeteren.
We begonnen met een online kick-off waar bijna 300 deelnemers bij aansloten. Deze sessie werd afgetrapt met een introductie van de hoofddirecteur bedrijfsvoering & Chief Information Officer. Haar enthousiasme zette absoluut de toon voor een succesvolle Duurzame Spelen. In het vervolg van de kick-off bijeenkomst kregen de deelnemers uitleg over de inhoud van de Duurzame Spelen en hoe de komende weken eruit zouden zien. Daarna was er een korte inspiratiesessie, waarbij ze al even met de neus op de feiten werden gedrukt waarom het van belang is dat we ons meer inzetten voor een duurzame wereld.
In de weken na de kick-off werd er iedere maandagochtend een nieuwe challenge beschikbaar gesteld waarmee de deelnemers aan de slag konden. Vervolgens werd na iedere week een individuele en groepswinnaar bekend gemaakt. Na de 4 weken was er een leuke hybride slotsessie waarin terug werd gekeken op de challenges en ervaringen werden gedeeld. Bovendien werd er een inkijk gegeven in hoe duurzaamheid verder wordt geborgd binnen het Ministerie van Justitie en Veiligheid, want dat ze duurzaamheid verder willen integreren binnen het Ministerie, was wel duidelijk.
- Het resultaat:
Deze editie van PHI Accelerator heeft maar liefst 677 JenV medewerkers, van 10 departementen, verdeeld over 72 organisaties geïnspireerd en aangespoord op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. En het inspireren gaat verder! Er werden volop tips en duurzame initiatieven voor op het werk en thuis gedeeld op de community pagina van de tool. En ook in de wandelgangen op kantoor werden tips en tricks gedeeld met mensen die niet konden deelnemen. Het groepsgevoel werd ook echt aangewakkerd. Zo waren er een aantal teams die op een vast moment in de week bij elkaar kwamen om samen de challenges te doorlopen en op die manier zoveel mogelijk punten binnen te slepen.
De Duurzame Spelen zorgen voor samenwerking, het stellen van kritische vragen, reflectie op het eigen duurzame gedrag en het zichtbaar maken van duurzame ambassadeurs binnen het Ministerie.
- Ministerie van OCW, SZW en VWS
Een online tool en methode die leren en experimenteren voor grote groepen leuk, makkelijk en boeiend maakt. De PHI Accelerator stelt deelnemers in staat om, plaats- en tijdonafhankelijk in 4 weken, 30 minuten per week, kennis op te doen over een duurzame samenleving en economie en deze ook direct toe te passen in hun eigen werk.
De PHI Accelerator wordt bij verschillende klanten ingezet om samen met zo veel mogelijk medewerkers van een organisatie te leren over duurzaamheid en dat ook direct in de praktijk te brengen. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) trapte af met de Duurzame Spelen, waarna de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) besloten het stokje samen over te pakken en de PHI Accelerator om te dopen tot de Rijks Duurzame Spelen.
- Opdracht:
De Ministeries van OCW, SZW en VWS en hebben PHI Factory gevraagd om de standaard circulaire economie accelerator in te zetten.
Dit programma bestaat uit 4 challenges, waarin medewerkers meer leerden over de circulaire economie en hoe ze circulaire principes kunnen toepassen, zowel thuis als in hun werk.
De challenges die werden gespeeld:
- No time to waste
Kennismaking met de circulaire economie door concepten zoals Earth Overshoot Day en de beschikbaarheid van grondstoffen.
- Circular at home
Individuele impact van voeding, spullen, mobiliteit en energie. Veel voorbeelden van Babette Porcelijn en Milieu Centraal.
- Circular at work
Hoe kun jij in je eigen functie bijdragen aan circulariteit in de organisatie. Procesoplossingen, levensduurverleningen en het creëren van waarde. Jij bent expert van je werk.
- Be the change
Hoe ga je je kennis nu in de praktijk brengen. Voorbeelden zijn: wat heb je nodig om te veranderen, nudging technieken, de First Follower en samenwerken.
- De PHI aanpak:
In oktober 2022 is het ministerie OCW als eerste afgetrapt met de Duurzame Spelen om alle 7 onderdelen van het ministerie op een spelende manier kennis te laten maken met duurzaamheid thuis en op werk. Na alle positieve geluiden vanuit de deelnemers en het ministerie is er besloten te Duurzame Spelen verder in te zetten binnen het Rijk.
Zo zijn in mei 2023 de Rijks Duurzame Spelen van voor de ministeries SZW en VWZ van start gegaan met een enthousiasmerende kick-off bijeenkomst. In deze bijeenkomst kregen de teams o.a. uitleg over wat de Duurzame Spelen inhouden. In de weken na de kick-off kwam er iedere week een nieuwe challenge beschikbaar waarmee spelers aan de slag konden. Natuurlijk werden ook iedere week de winnaars bekend gemaakt! De Rijks Duurzame Spelen werden afgesloten met een online slotsessie. In deze slotsessie keken we terug op de challenges en werd een inkijkje gegeven in hoe duurzaamheid de komende tijd een plek krijgt binnen de ministeries.
- Het resultaat:
Binnen de drie programma’s die zijn gedraaid hebben we in totaal bijna 700 Rijks medewerkers in de actiestand gekregen om aan de slag te gaan met duurzaamheid. Bij ministerie OCW hebben 350 medewerkers verdeeld over 45 teams tegen elkaar gestreden. Daar komen de 330 deelnemers verdeeld over 37 teams binnen de ministeries van SZW en VWS bovenop. Dit zorgde voor gesprekken over duurzaamheid in de wandelgangen. Er werden volop tips en duurzame initiatieven voor op werk en thuis gedeeld op de community pagina van de tool. De Duurzame Spelen leidde tot samenwerking, het stellen van kritische vragen, nadenken over je eigen duurzame gedrag en het inzichtelijk krijgen van de duurzame ambassadeurs binnen de ministeries.
Mooie uitkomsten? Ruim 90% van de meespelende medewerkers gaf aan het belangrijk te vinden dat hun organisatie werkt aan een circulaire economie en medewerkers werden zich bewust van het feit dat ook kleine stapjes bijdragen aan de verduurzaming van het ministerie.
- Veiligheidsregio Twente
De Veiligheidsregio Twente (VRT) wil aan de slag met duurzaamheid. De veiligheidsregio heeft als overheidsorganisatie een maatschappelijke – en voorbeeldrol, zodat de aarde leefbaar blijft voor de huidige en toekomstige generaties. Ze ondervinden de directe gevolgen van klimaatverandering in het primaire proces (denk aan natuurbranden, hittestress, wateroverlast). Tegelijkertijd leveren ze een bijdrage aan een duurzamere samenleving in de vorm van preventie en voorlichting. De wens is om duurzaamheid volledig te integreren in de kernwaarden en praktische werkzaamheden van de VRT.
- Opdracht:
Er is vanuit de organisatie behoefte aan kennis en inzicht, evenals een concrete visie en een duidelijk toekomstbeeld. De VRT stelt daarom vanuit een centraal punt een duidelijke ambitie en visie vast om van daaruit pragmatisch richting te geven aan duurzaamheid binnen de organisatie. De bestaande initiatieven krijgen een plek in het overkoepelende duurzaamheidsbeleid. Daarnaast willen ze duurzaamheid meetbaar maken middels een CO2 nulmeting.
- De PHI aanpak:
Om te komen tot een concrete ambitie en pragmatisch actieplan is een aantal stappen doorlopen. Er is een analyse gedaan van de huidige rol die duurzaamheid speelt binnen de organisatie. Daarnaast is een omgevingsanalyse gedaan om te kijken naar de huidige ontwikkelingen en andere (soortgelijke) organisaties . Dit vormde het startpunt voor de ambitiesessie waarin een concrete ambitie, strategie en aanpak voor de VRT is geformuleerd. Deze ambitiesessie is gecombineerd met een inspirerende duurzaamheidsdag voor de gehele organisatie om zo het onderwerp onder de aandacht te brengen. In de opvolgende kansensessie zijn kansen op zowel het primaire, als het secundaire proces van de geformuleerd door een afvaardiging van de organisatie. Parralel hieraan is een CO2 organisatiescan uitgevoerd voor alle 29 locaties kazernes en oefencentrum Twente Safety Campus om zo een eerste inzicht te creëren in de grootste CO2 drijvers en datagedreven maatregelen te kunnen formuleren.
- Het resultaat:
Bovenstaand stappen zijn samengekomen tot een actieplan met acties voor de korte (-2025) en langere termijn (2025 - 2030), communicatief ondersteund met een visuele roadmap (zie onder). In het actieplan zijn acties geformuleerd op vier thema's met bijbehorende concrete doelstellingen:
- Klimaat
- Sociaal
- Circulair
- Natuur
De activiteiten betreffen het primaire proces (denk aan nieuwe blusmethoden en gebiedsgerichte aanpak) evenals voor de ondersteunende processen (denk aan het verduurzamen van het wagenpark en vergroenen van kazernes). De resultaten zijn gepresenteerd aan het projectteam en geïnteresseerden vanuit de organisatie. De VRT gaat nu met het kernteam duurzaamheid uitvoering geven aan dit actieplan.
- Essent Facility Services
Essent Facility Services (FS) en IFM partner Facilicom hebben gezamenlijk in 8 maanden tijd het ‘van ambitie naar praktijk’ traject bij PHI Factory doorlopen. Essent FS en Facilicom zijn inmiddels mooie stappen aan het zetten voor de verdere verduurzaming van hun facilitaire diensten.
- Opdracht:
Essent is als energiebedrijf continu bezig met duurzame innovaties binnen hernieuwbare energie bij haar klanten. Ook voor de eigen bedrijfsvoering van Essent zijn ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen gesteld vanuit Essent FS. PHI Factory heeft de rol van kennispartner en procesbegeleider vervuld om de huidig geformuleerde ambitie te toetsen, aan te scherpen en hier praktisch invulling aan te geven. Facilicom heeft als IFM partner van Essent FS meegedacht over de ambities, doelstellingen en acties voor de komende jaren.
- De PHI aanpak:
Voor de aanpak hebben we de The Natural Step gehanteerd. We hebben een uitgebreide CO2 nulmeting (deep dive) uitgevoerd en een grondstofstromenanalyse die parallel liepen aan het van ambitie naar praktijk traject. Hiermee werd het daadwerkelijke CO2 verbruik binnen de bedrijfsvoering inzichtelijk, met de grootste CO2 verbruikers. Dit brengt focus aan binnen de geformuleerde kansen. Binnen Essent FS bleek de meeste potentie tot CO2-reductie bij het stroom- en het gasverbruik te liggen.
We zijn van start gegaan met een inspiratiesessie voor een aantal medewerkers en leveranciers van Essent FS, maar ook de eindgebruikers van facility services. Daarnaast is een interne- en externe analyse uitgevoerd van de huidige situatie. Op basis van de huidige situatie hebben we de gezamenlijke ambitie getoetst en doelstellingen geformuleerd. De rode draad die hier doorheen loopt, is het stimuleren van duurzaam gedrag onder alle Essenters. Daar heeft Essent FS potentieel veel invloed op, door het duurzaam inrichten en aanbieden van haar services. De volgende ambitie is gezamenlijk geformuleerd tijdens de ambitiesessie:
“Essent Facility Services heeft een CO2 neutraal (hoofd)kantoor en CO2 neutrale facility services in 2030.”
Verschillende doelstellingen binnen de uitgekozen thema’s ‘CO2’, ‘Circulair’, ‘Milieu’ en ‘Mensen’ geven hier vervolgens invulling aan, samengevat in het ambitiedocument. Vanuit deze ambitie en doelstellingen hebben we samen met het team van Essent FS en Facilicom kansen en activiteiten geformuleerd in de kansensessie om de duurzaamheidsambities naar de praktijk te brengen. Voorgaande stappen zijn samengevoegd in een uitgebreid actieplan, waarin de acties zijn geprioriteerd en in de tijd zijn uitgezet. In de roadmap is het geheel gevisualiseerd.
- Het resultaat:
Binnen de IFM samenwerking zijn Essent FS en Facilicom inmiddels aan de hand van het ambitiedocument, actieplan en roadmap aan de slag gegaan met de eerste acties. Alle Essenters en externe stakeholders worden geactiveerd vanuit Essent FS als ‘enabler’. Stap voor stap naar een CO2 neutraal (hoofd)kantoor en neutrale facility services in 2030!
- FMHaaglanden
FMHaaglanden (hierna FMH) is de professionele facilitair dienstverlener voor Rijksorganisaties in de Haagse regio. FMHaaglanden is onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en bediend 26 kantoorlocaties. FMH heeft een stevige duurzame ambitie; ‘In 2030 wil FMH een volledig circulaire en CO₂-neutrale facilitaire dienstverlener zijn’. Als onderdeel van de Rijksoverheid hebben zij daarnaast als doel gesteld om het restafval van de kantoren terug te brengen naar 35% (exclusief papier en karton). Om FMH te ondersteunen met het behalen van deze KPI waren wij als PHI Factory vanaf eind 2021 t/m begin 2023 aangehaakt in de vorm van een projectleider zero waste.
- Opdracht:
Als projectleider zero waste zijn we op interim basis aan de slag gegaan. Zo waren we onderdeel van het team en konden activiteiten direct toegepast worden in de praktijk (wanneer de covid-19 maatregelen dit toelieten). Veel van de activiteiten moesten online uitgevoerd worden.
- De PHI aanpak:
Vooraf is er een Plan van Aanpak en Actieplan opgesteld waarin de doelstellingen en activiteiten stonden weergegeven die we zouden gaan uitvoeren. Dit was onderdeel van het Transitieplan die we voor FMHaaglanden hebben geschreven. De activiteiten droegen bij aan onderstaande resultaatgebieden:
- Afvalscheiding optimaliseren
- Duurzaam gedrag stimuleren
- Hoogwaardig hergebruik reststromen
- Duurzaam inkopen
- Het resultaat:
Voorbeelden van activiteiten die zijn uitgevoerd in deze periode staan hieronder weergegeven:
- er was een grondstoffenscan uitgevoerd door PreZero, deze is verder verspreid en geïmplementeerd;
- we zijn een Werkgroep Zero Waste gestart met facilitair adviseurs die maandelijks bij elkaar kwamen om uitvoering te geven aan activiteiten;
- we hebben advies gegeven voor de aanbesteding Afvalinzamelmiddelen en hebben ook geholpen met het implementeren;
- inzameling PBD (plastic, blik en drankenkartons) is gestart en geïmplementeerd op kantoorlocaties;
- we hebben een ‘Basis op orde’ lijst ontwikkelt waaraan de kantoorlocaties moeten voldoen;
- in samenwerking met Communicatie is er een nieuwe afvalposter ontwikkelt en geïmplementeerd;
- we hebben invulling gegeven aan landelijke themaweken zoals; Week Zonder Afval, de Verspillingsvrijeweek, Nationale Klimaatweek en de Week van de Circulaire Economie;
- het rapporteren van de afvalcijfers hebben we door ontwikkelt zodat we naast percentages ook konden sturen op aantal kilo’s afval;
- het meewerken aan een alternatief voor de wegwerp koffiebekers;
- tot slot hebben we ondersteund tijdens de implementatie van de nieuwe Rijksbrede afvalcontracten.
Ondanks het uitvoeren van de vele activiteiten bleven de restafvalpercentages fluctueren. Ook hebben we ondervonden dat het sturen op alleen percentages niet representatief was. We hebben daarom ervoor gekozen om ook te sturen op het aantal kilo’s afval.
Medio 2024 gaat Afvalzorg en Grondstoffenmanagement rapporteren wat de footprint per locatie is, wat input is voor de CO2-prestatieladder. Tegelijkertijd zal er een nota opgemaakt worden richting de Interdepartementale Commissie Huisvesting en Faciliteiten (ICHF) om de 35% restafval systematiek af te schaffen en dat te vervangen voor de footprint systematiek. Een mooie ontwikkeling die bij gaat dragen aan de duurzame ambities van FMH.
- FMHaaglanden
De Rijksoverheid werkt aan een duurzame economie voor de toekomst. Slim en zuinig omgaan met onze grondstoffen vermindert CO2-uitstoot en draagt bij aan de klimaatdoelstellingen. FMHaaglanden is facilitair dienstverlener van het Rijk en bedient in de Haagse regio zo’n 30.000 Rijksmedewerkers. De transitie naar een duurzame dienstverlening is één van de speerpunten van FMHaaglanden. FMH wil haar verantwoordelijkheid nemen en proactief de negatieve impact van haar producten en diensten op de aarde verkleinen. De eerste stap was het in kaart brengen van de impact van FMH en haar dienstverlening in samenwerking met TwynstraGudde: ‘FMH op weg naar econeutraal’. De volgende stap was het formuleren van een aanpak om de duurzaamheidsdoelstellingen naar de praktijk te brengen.
- Opdracht:
FMH is op zoek naar een aanpak die past bij haar organisatie. Duurzaamheid en impact bestaan immers uit vele aspecten, die niet altijd even makkelijk aan elkaar te relateren zijn. De nulmeting 'FMH op weg naar econeutraal' was een eerste stap om te bepalen waar FMH nu staat om zo te bepalen aan welke knoppen FMH kan draaien om verder te verduurzamen. Aan de hand van de uitkomsten van de nulmeting wilde FMH de duurzaamheidsambitie vertalen naar de verschillende diensten en een transitieplan om duurzame dienstverlening te realiseren.
- De PHI aanpak:
Om echt aan de slag te gaan met alle doelstellingen en ideeën van FMH schreven we een transitieplan. In het transitieplan staat stap voor stap beschreven welke stappen er genomen gaan worden om de FMH-doelstellingen te bereiken. Dit transitie plan werd voor 6 teams vertaald in praktisch plannen van aanpak.
Als laatste stap is het belangrijk dat alle FMH-medewerkers op de hoogte zijn van de doelstellingen en het transitieplan. Via een aantal routes zijn de doelstellingen het transitieplan in de organisatie gepresenteerd. Allereerst hebben we de PHI Accelerator ingezet om al gamend met alle FMH-medewerkers aan de slag te gaan met de duurzame doelstellingen. Daarnaast zijn we met verschillende teams in workshops aan de slag gegaan met het toepassen van duurzaamheid in ieders eigen functie. - Het resultaat:
Met het transitieplan en de plannen van aanpak is FMH aan de slag met het verduurzamen van haar dienstverlening. Naast deze documenten zijn FMH-medewerkers tijdens de FMH Duurzame Spelen en gedurende workshops aan de hand meegenomen hoe zij duurzaamheid een plekje kunnen geven in hun eigen werk. FMH-medewerkers gaan als expert van hun eigen werk aan de slag met de ambitie: een circulaire en CO2-neutrale facilitaire dienstverlening in 2030.
- RAI Amsterdam
‘Mensen samenbrengen, verbinden en inspireren door waardevolle ontmoetingen te organiseren en te faciliteren’ dat is waar de RAI zich iedere dag voor in zet. Als organisator en facilitator van diverse soorten events en vanuit hun maatschappelijke positie in Amsterdam wil de RAI ambitieuze stappen zetten op het gebied van duurzaam Real Estate. Hiermee kunnen ze niet alleen directe impact maken, maar ook hun klanten en bezoekers inspireren op het gebied van duurzaamheid.
- Opdracht:
De RAI onderneemt al jaren diverse initiatieven op het gebied van duurzaamheid. De afdeling Real Estate is een facilitator van de core business van de RAI. RAI Real Estate is verantwoordelijk voor de gebouwen op het RAI terrein en het RAI terrein zelf, waar potentieel veel impact kan worden gemaakt. Daarom was er behoefte aan een concreet doel en gestructureerde aanpak om dat doel te bereiken. PHI heeft ondersteunt in het formuleren van een visie, ambitie en strategie voor RAI Real Estate.
- De PHI aanpak:
Om te komen tot een gedragen en concreet resultaat hebben we eerst de huidige situatie onderzocht: wat gebeurt en leeft er al op het gebied van duurzaamheid? Welke initiatieven worden al uitgevoerd op dit gebied? Op basis van deze informatie is in de ambitiesessie de vertaling gemaakt naar een passende duurzaamheidsambitie en strategie voor de RAI Real Estate.
Om deze ambitie naar de praktijk te brengen, zijn in een gezamenlijke creatieve sessie de benodigde kansen geïnventariseerd voor het gebied, de bestaande bouw en eventuele nieuwbouw. Ten slotte hebben we deze kansen vertaald naar een concreet actieplan op de verschillende duurzaamheidsthema's, evenals een ondersteunende praatplaat.
- Het resultaat:
Om een optimale balans te creëren tussen haar werkzaamheden, de impact op haar directe omgeving en het klimaat is de volgende duurzaamheidsambitie gedefinieerd:
'Een energieneutrale en toekomstbestendige RAI Real Estate in 2030'
Om deze ambitie te realiseren gaat RAI Real Estate zich focussen op vier duurzaamheidsthema's vanuit de Sustainable Development Goals (SDG's):
- Water (SDG 6): slim en zuinig omgaan met schoon water en water hergebruiken.
- Energie (SDG 7): het verminderen van energieverbruik en inzetten op duurzame energie
- Duurzame steden (SDG 11): reduceren van logistieke stromen en gebruik maken van klimaatadaptieve en natuurinclusieve maatregelen
- Circulariteit (SDG 12): slim, circulair en flexibel gebruik van gebouwen, producten en materialen.
Hiermee is duurzaamheid een belangrijk uitgangspunt voor RAI Real Estate en al haar projecten en toekomstplannen. Het ambitiedocument, actieplan en praatplaat zijn hierbij duidelijke communicatiemiddelen. RAI Real Estate kan hiermee een krachtige en inspirerende duurzaamheidsambitie uitdragen en een voorbeeld zijn voor de rest van de organisatie, haar klanten en bezoekers.
- Gemeente Waddinxveen
PHI Factory begeleidt de gemeente Waddinxveen samen met Urban Matter en Adjust in de circulaire gebiedsontwikkeling Op Dreef. In de uitvraag werd meegegeven dat de gemeente de kennis over circulaire gebiedsontwikkeling graag breder wilde inzetten dan het projectteam. Dat lieten we ons geen 2 keer zeggen en daar gingen we dan ook volle bak mee aan de slag.
- Opdracht:
De Gemeente Waddinxveen heeft PHI gevraagd om hen te helpen met het verspreiden van kennis over circulariteit en circulaire gebiedsontwikkeling over de organisatie.
PHI heeft hiervoor de PHI Accelerator ingezet met een op maat gemaakt programma voor de gehele organisatie.
- De PHI aanpak:
We zijn voor dit project gestart met drie creatieve sessies voor de maatwerk modules. Op basis van de input en de voorbeelden die de gemeente Waddinxveen aan heeft gereikt in deze sessies, heeft PHI een uitwerking gemaakt van de nieuwe challenges.
Uiteindelijk hebben we 3 challenges geschreven:
- Op Dreef met circulariteit
- Op Dreef met circulaire gebiedsontwikkeling
- Op Dreef met circulair inkopen
Op 27 maart is Circulair op Dreef! van start gegaan met een enthousiasmerende kick-off bijeenkomst. De teams die meededen aan Circulair op Dreef zijn gemixt samengesteld, dat wil zeggen dat niet alle teamleden elkaar van tevoren al kenden. Dit zorgde ervoor dat veel collega’s weer nieuwe collega’s hebben leren kennen tijdens de game.
- Het resultaat:
Het resultaat was een tool voor de gemeente Waddinxveen die op basis van content speciaal geschreven voor de gemeente Waddinxveen en een look & feel in de huisstijl van de gemeente passend was voor de medewerkers van de gemeente. Door middel van uitdagende quizvragen en leuke acties waarin we medewerkers van de gemeente uitdaagden om de geleerde kennis om te zetten in actie leerden medewerkers meer over een circulaire economie en wat zij in hun werk kunnen bijdragen hieraan.
- Waterschap Hollandse Delta
Waterschap Hollandse Delta werkt op verschillende manieren aan hoogwaardige oplossingen voor eigen reststromen. Tijdens de week van de circulaire economie hebben zij een kansensessie georganiseerd voor hun medewerkers om een aantal reststromen circulair te verwaarden. Er zijn drie restproducten geselecteerd: beschoeiingen, koffiebekers en maaisel.
- Opdracht:
PHI Factory is gevraagd om een kansensessie over het verwaarden van reststromen voor te bereiden en te faciliteren. PHI heeft startups uit het SDG-ecosysteem geselecteerd die waarde kunnen toevoegen in de keten. In een interactieve sessie met 20 medewerkers van het waterschap zijn innovatieve ideeën en kansen opgehaald en uitgewerkt.
- De PHI aanpak:
Ter voorbereiding op de sessie en om een goed beeld te krijgen van de huidige situatie, hebben we per reststroom een expertinterview afgenomen. Met de experts hebben we de huidige ketens in kaart gebracht met processtappen, grondstoffen, energie en afval. Door hotspots in de keten te identificeren, wordt duidelijk waar een circulaire oplossing de meeste waarde toevoegt.
We zijn de kansensessie gestart met een flinke dosis inspiratie. We hebben de selectie van 10 startups uit ons SDG-ecosysteem gepresenteerd die waarde kunnen toevoegen in de keten van de specifieke restproducten. Vervolgens zijn de medewerkers in groepjes uiteengegaan en zijn er tijdens de beehive game allerlei ideeën gegenereerd. De meest kansrijke ideeën zijn op een poster geschreven en gepitched.
- Het resultaat:
De resultaten van de kansensessie zaten torenhoog op de R-ladder en kunnen vanaf morgen al in de praktijk gebracht worden, zoals het meenemen van je eigen koffiebeker of het overbodig maken van beschoeiing door een ander ontwerp van de oever.
De uitkomsten zijn samengevat in een onepager per reststroom. Daarin zijn zowel de huidige ketens gevisualiseerd, als de uitdagingen, oplossingen, het meest kansrijke idee en de actiehouders. Hiermee gaat waterschap Hollandse Delta intern aan de slag om de reststromen daadwerkelijk te verwaarden.
- Veiligheidsregio Utrecht (VRU)
Duurzaamheid is een belangrijk thema voor de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). De consequenties van klimaatverandering hebben namelijk direct effect op de maatschappij en de kernactiviteiten van de veiligheidsregio. Daarom wil de VRU zich voorbereiden op de consequenties van klimaatverandering, maar zich ook inzetten op het beperken van deze consequenties door het verduurzamen van hun eigen organisatie. Hiermee vervullen ze als maatschappelijk organisatie een voorbeeldrol richting de maatschappij.
- Opdracht:
Duurzaamheid was al geborgd binnen de beleidsbeginselen van de VRU (2020-2023) en kwam tot uiting in verschillende initiatieven binnen de organisatie. Om een volgende stap hierin te zetten was er de behoefte om de huidige initiatieven te borgen in een heldere ambitie en aanpak voor de komende jaren. Deze ambitie en aanpak kunnen vervolgens meegenomen worden richting de volgende beleidsperiode (2024 tot 2027).
- De PHI aanpak:
Om te komen tot een concrete ambitie en gedegen adviesrapport voor de verduurzaming van de VRU hebben we eerste een analyse gedaan van de huidige situatie op het gebied van duurzaamheid op basis van deskresearch en interviews. De uitkomsten van deze interne analyse vormden het startpunt voor de ambitiesessie waarin een concrete ambitie, strategie en aanpak zijn geformuleerd. In de opvolgende kansensessie hebben we kansen op zowel het primaire als op het secundaire proces van de VRU geformuleerd. Ten slotte hebben we deze stappen samengebracht en verwerkt tot een uitgebreid adviesrapport welke is getoetst binnen de organisatie en wordt ondersteund door een visuele praatplaat.
- Het resultaat:
Met dit adviesrapport heeft de VRU handvatten waarmee ze de aankomende beleidsperiode (2024-2027) invulling kan geven aan de duurzaamheidsambities aansluitend op de nationale duurzaamheidsdoelstellingen.
Er zijn 4 duurzaamheidsthema's bepaald waarmee de VRU een bijdrage wil leveren aan een duurzame en veilige samenleving en de effecten van klimaatverandering zo veel mogelijk te beperken:
- Klimaat: het tegengaan van klimaatverandering door reductie van CO2-uitstoot.
- Circulair: hoogwaardig (her)gebruik van grondstoffen en materialen en het sluiten van de kringloop.
- Natuur: het waarborgen van een gezonde leefomgeving: het behouden en herstellen van de natuur en haar biodiversiteit.
- Sociaal: sociale duurzaamheidsaspecten zowel intern als extern.
Deze duurzaamheidsthema's komen terug in de routekaart waarin de kansen voor verduurzaming door de tijd zijn uitgezet en zijn uitgewerkt naar activiteiten met een actiehouder.
- Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) is een overheidsorganisatie die namens de 13 gemeenten in de regio taken uitvoert op het gebied van rampenbestrijding, crisisbeheersing, risicobeheersing, brandweerzorg, ambulancezorg en geneeskundige hulpverlening. Het zorg dragen voor veiligheid, het bestrijden van incidenten, het beperken van gezondheidsschade en verstoringen van het dagelijks leven wordt steeds uitdagender naarmate de consequenties van klimaatverandering en sociale uitdagingen zich uitbreiden en erger worden. De klimaatverandering is daarmee onlosmakelijk verbonden met de Veiligheidsregio. De Veiligheidsregio voelt zich daarom verantwoordelijk om zich voor te bereiden op de consequenties van klimaatverandering en een bijdrage te leveren om deze consequenties te beperken.
- Opdracht:
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) heeft het manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) ondertekend. Daarom heeft de VRR PHI Factory opdracht gegeven om in co-creatie een MVI-actieplan op te stellen. Het huidige manifest MVI 2016 - 2021, maar ook naar het conceptmanifest dat vanaf 1 januari 2022 geldt zijn hiervoor het uitgangspunt.
- De PHI aanpak:
In deze opdracht hebben wij samengewerkt met Adjust, waarbij zij op inkooptechnisch-vlak hebben geadviseerd en het proces begeleid om een duurzame ambitie te stellen en deze te vertalen naar de praktijk aan de hand van duurzaamheidsdoelstellingen.
Onze werkwijze om te komen tot het nieuwe, gedragen, duurzame MVI-actieplan, is uitgewerkt in een 'roadmap' en door ons al velen malen succesvol toegepast. Onze benadering is opgebouwd uit 5 stappen:
1. Analyseren: 'wat is er al aan informatie?'
Om een goed beeld te krijgen van de huidige situatie en om niet op 0 te beginnen hebben we een analyse gedaan op de documenten die beschikbaar zijn (inkoopbeleid, beleidsplannen en procedures). Vervolgens hebben we verschillende interviews afgenomen. De conclusies uit deze interne analyse hebben we meegenomen als basis voor het vervolg.
2. Ambitie bepalen: 'waar willen we met elkaar heen?'
Tijdens een gezamenlijke ambitiesessie hebben we met de projectgroep de ambitie bepaald. Deze sessie bestond uit onder andere: het bepalen van de ‘why’, duurzame inspiratie en vervolgens het bepalen van de ambitie inclusief strategie. Het resultaat van deze sessie is uitgewerkt in een three-pager.
3. Inspireren: 'buiten naar binnen halen'
In deze sessie hebben we letterlijk de kennis van buiten naar binnen gehaald. We hebben verschillende organisaties uitgenodigd om hun ervaringen te delen rondom Maatschappelijk Verantwoord Inkopen.
4. Concretiseren: 'uitwerken van het MVI-actieplan'
In verschillende sessies hebben we de doelstellingen uit het MVI-actieplan vertaald naar concrete acties. Wat is er nodig om de doelstelling te behalen en uiteindelijk bij te dragen aan de ambitie? Al deze informatie is vervolgens uitgewerkt in een MVI – actieplan en een one – pager.
5. Activeren: 'het actieplan opleveren en alle stakeholders activeren!’
Als laatste stap is het belangrijk dat iedereen van het actieplan afweet. Dit hebben we via meerdere roadshows in de organisatie gepresenteerd. 
- Het resultaat:
Een visueel aantrekkelijk MVI-actieplan. Het MVI-actieplan bevat een ambitie voor 2027 en 2040 en deze hebben we vertaald naar acties. Aan de hand van deze acties kan de VRR aan de slag om stappen te zetten richting de geformuleerde ambitie. Om het actieplan eenvoudig te kunnen delen hebben we ook een one-pager opgeleverd met daarop een samenvatting van het MVI-actieplan. Deze one-pager is aan de hand van verschillende roadshow gedeeld met alle stakeholders in de organisatie.
- Gemeente Amersfoort
Gemeente Amersfoort is al hard aan de weg aan het timmeren in de transitie naar een circulaire economie. De Gemeente koopt jaarlijks voor 200 miljoen in. Een enorme spend om impact mee te maken in de transitie naar een circulaire en inclusieve economie. In het nieuwe coalitieakkoord van 2022-2026 is duurzaamheid een belangrijk thema voor de Gemeente; ‘een goed leven binnen de grenzen van onze aarde’. De afdeling Interne Dienstverlening & Advies (hierna IDA) wil met Maatschappelijke Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (hierna MVOI) bijdragen aan dit thema en ziet inkoop als een belangrijk instrument om deze duurzame ambities te behalen.
- Opdracht:
PHI Factory is gevraagd om de ambities op organisatieniveau te vertalen naar MVOI voor de Facilitaire afdeling (IDA) en deze naar de praktijk te brengen. Deze vertaling is samengevat in een MVOI-actieplan die voldoet aan de randvoorwaarden vanuit het MVOI Manifest die de Gemeente in oktober 2022 heeft ondertekend.
- De PHI aanpak:
Om te komen tot een MVOI-actieplan zijn we eerst gestart met een interne analyse van de organisatie. Vervolgens hebben we in co-creatie een ambitie voor duurzaamheid en MVOI geformuleerd voor IDA. Door middel van twee vervolgsessies hebben we de inhoud van het actieplan bepaald. Het actieplan is vervolgens samengevat in een visuele praatplaat.
- Het resultaat:
Er is een gedegen MVOI-actieplan ontwikkeld in co-creatie met de afdeling IDA. De ambities die geformuleerd zijn: Ambitie duurzaamheid: In 2030 is onze bedrijfsvoering 100% circulair en CO2-neutraal. Ambitie MVOI: In 2030 kopen we 100% van onze inkopen maatschappelijk verantwoord in en zijn we een opdrachtgever die de markt aanjaagt en verduurzaamt. De MVOI-thema’s van het Rijk zijn gekozen als kader. Door middel van het Ambitieweb is de prioritering van deze thema’s bepaald. Per thema is er een ambitie en doelstellingen bepaald. Ook zijn er per thema concrete acties geformuleerd die zorgen dat deze doelstellingen worden behaald. Als aanvulling voor de implementatie van de ambitie en het plan zijn er vier factsheets ontwikkeld voor vier verschillende productcategorieën, namelijk schoonmaak, mobiliteit, kantoorinrichting en repro & post. Deze factsheets kunnen gebruikt worden ter inspiratie bij een aanbesteding, om deze zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de duurzame ambitie van de Gemeente. De marktonwikkelingen binnen deze categorieën worden hierin besproken, inspiratie voor eisen en wensen die meegenomen kunnen worden in de aanbesteding en tips & tricks en die ter inspiratie kunnen dienen. Het actieplan is binnenkort te vinden op de website van PIANOo.
